روش پيشنهادي براي موازنه واكنش هاي شيميايي به روش وارسي :
براي شروع موازنه :
1-به دنبال تركيب پيچيده يعني تركيبي كه بيشترين تعداد اتم را دارا است مي گرديم .
2-پس از مشخص نمودن تركيب پيچيده در اين تركيب به دنبال اتمي مي گرديم كه در دو طرف معادله تنها يكبار تكرار شده باشد.
تذكر اول: اگر در اين تركيب پيچيده چند اتم داشته باشيم كه در دو طرف معادله يك بارتكرار شده باشند آن اتمي را براي شروع موازنه انتخاب مي كنيم كه بيشترين تعداد اتم را داشته باشد .(حتي اگر هيدروژن ويا اكسيژن باشد .)
تذكر دوم: اگر اتمي را كه تنها يك بار تكرار شده باشد در تركيب پيچيده نداشته باشيم در كل معادله واكنش به دنبال چنين اتمي مي گرديم. البته دقت شود به جزء عناصر آزاد( مثل Cl2 ,N2 ,O2 ,F2 و...)
تذكر مجدد:هيچگاه از عنصر آزاد براي شروع موازنه استفاده نمي كنيم .
3-پس از انتخاب اتم براي شروع موازنه از اعداد يا كسر هايي كه موجب توازن تعداد اتم ها در دو سمت معادله واكنش كمك مي گيريم.
4- پس از موازنه كل تعداد اتم ها اگر ضريب كسري در معادله داشتيم حتما با ضرب كردن دو طرف معادله واكنش در بزرگ ترين مضرب مشترك كسر ها را از بين مي بريم.
*در انتها يادآور مي شوم هرگز از ظاهر شدن اعداد كسري نهراسيد.*
در صورت تمايل براي حل تشريحي يك مثال بر روي ادامه مطلب كليك كنيد.
براي درك بهتر مطالب ذكر شده با هم مثالي را حل مي نماييم:
واكنش زير را در نظر بگيريد:
S2 Cl2 + NH4 S2 N 2 + S 8 + NH4 Cl
براي شروع موازنه :
1- تركيب پيچيده (تركيب با تعداد اتم بيشتر )( NH 4 Clداراي 6 اتم است. )
2- انتخاب اتمي كه يك بار تكرار شده باشد . در اينجا Cl وH هر دو يك بار تكرار شده اند حال كدام را برگزينيم ؟ با توجه به مطالب ذكر شده در بالا H را انتخاب مي كنيم چون تعداد اتم بيشتري از Cl دارد .( 4اتم )
3-بايد تعداد اتم هيدروژن دو طرف معادله را يكسان كنيم براي اين كار مي آييم در جلوي NH3 ضريب را مي گذاريم . ( 4 = ) بدين ترتيب در هر دو طرف 4 هيدروژن داريم.
4-حال تعداد کلر ها را موازنه می کنیم .با مقایسه دو طرف معادله متوجه می شویم با گذاشتن در جلوی S2Cl2 در هر دو طرف یک عدد کلر داریم.
مطمئنااین سوال برای شما مطرح شد چرادرجلوی NH4Cl ضریب نمیگذاریم ؟
جواب : از هر ترکیبی که شروع به موازنه کردیم در واقع تعداد اتم ها در آن ترکیب ثابت شده ومجاز به قرار دادن عدد در جلوی آن نیستیم مثلا در همین معادله با گذاشتن عدد در جلوی NH3 اکنون تعداد نیتروژن در سمت فراورده ها ی معادله ثابت شده است ودیگر نباید این عدد را دستکاری کنیم.
4-حال به موازنه اتم های نیتروژن می پردازیم . چرا نیتروژن را انتخاب کردیم ؟
زیرا (1) گوگرد به صورت عنصر آزاد در معادله وجود دارد
(2) تعداد اتم نیتروژن در NH4Cl و NH3 ثابت شده است پس فقط با S2N2 می توان تعداد نیتروژن را موازنه کرد .
حال می شماریم .
تعداد نیتروژن در سمت راست =تعداد نیتروژن در سمت چپ
1+x 2 =
منظور از X یعنی چه عددی را در جلوی S2N2 باید بگذاریم تا تعداد نیتروژن موازنه شود . حال معادله را حل می کنیم .
X=
پس اگر در جلوی S2N2 ؛ ميگذاریم تعداد نیتروژن موازنه می شود .
5-
6- در انتها گوگرد را موازنه مي كنيم .مي شماريم.
تعدا اتم گوگرد در سمت راست = تعداد اتم گوگرد در سمت چپ
=
منظور از X يعني در جلوي S 8چه عددي بگذاريم تا موازنه شود . عدد را در جلوي آن مي گذاريم.
7-به معادله واكنش زير رسيده ايم.
S2 Cl2 + NH4 S2 N 2 + S 8 + NH4Cl
حال بايد ضرايب كسري را از بين ببريم .بزرگترين ضريب مخرج مشترك را (12)انتخاب وكلمعادله را در آن ضرب مي كنيم.معادله موازنه شده به صورت زير است.
6 S2 Cl2 + 16 NH4 2 S2 N 2 + S 8 +12 NH4Cl
*نترسيد آنقدر هم طولاني نيست من براي اينكه مطلب كاملا باز شود خيلي توضيح دادم پس از حل يك تمرين خودتان متوجه مي شويد كه اين روش راحترين؛ كوتاهترين ومطمئن ترين روش براي حل موازنه واكنش ها به روش وارسي است .بنا بر اسناد معتبر 96 درصد از معادلات را با اين روش مي توان حل كرد.
نظرات شما عزیزان:
